زانتان گام

فهرست : 

1. زانتان گام چیست
2. کاربردها
3. مزایا
4. فرمول شیمیایی
5. چگونگی تولید
6. محصولات تولیدی با زانتان گام
7. مشخصات فیزیکی و شیمیایی
8. استانداردها

زانتان گام چیست

زانتان گام یکی از مهمترین پلیمرهای طبیعی است که از دانه‌های گیاه صمغ درخت اقاقیا استخراج می‌شود. زانتان گام به دلیل دارا بودن ویسکوزیته بالا، پایداری حرارتی و مقاومت در برابر شرایط محیطی، کاربردهای گسترده‌ای در صنایع غذایی، نساجی، کاغذسازی، حفاری چاه‌های نفت، صنایع رنگ و صنایع شیمیایی دارد. زانتان گام به عنوان عامل غلظت بخش، پایدارکننده، امولسیون‌کننده و افزودنی به محصولات بسیاری اضافه می‌شود.

کاربردهای زانتان گام

زانتان گام کاربردهای متنوعی در صنایع غذایی، دارویی و شیمیایی دارد:

• در صنایع غذایی به عنوان عامل غلیظ‌ کننده، پایدار کننده و بهبود دهنده بافت در موادی مثل سس ، سوپ ، سالاد ، بستنی ، شیرینی ، نوشیدنی و غیره استفاده می‌شود.
• در صنایع داروسازی به عنوان عامل حجیم‌ کننده و پایدار کننده در داروهایی مثل قرص ، کپسول ، شربت و غیره به کار می‌رود.
• در صنعت نفت برای افزایش ویسکوزیته و کنترل جریان سیالات حفاری استفاده می‌ شود.
• در تولید مواد شوینده ، رنگ و چسب به عنوان عامل غلیظ‌ کننده و پایدار کننده به کار می‌رود.
• در صنایع آرایشی بهداشتی نیز در تولید محصولاتی مثل خمیر دندان ، مرطوب‌ کننده و غیره کاربرد دارد.

مزایای زانتان گام

زانتان گام دارای مزایای متعددی است که آن را به یک ماده افزودنی غذایی محبوب تبدیل کرده است ، از جمله مزایای زانتان گام می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ویسکوزیته بالا : زانتان گام می تواند به طور قابل توجهی ویسکوزیته محلول ها را افزایش دهد. این امر آن را برای استفاده در محصولاتی مانند سس ها، سوپ ها و بستنی ها مناسب می کند.
• پایداری در طیف وسیعی از pH و دما : زانتان گام در طیف وسیعی از pH و دما پایدار است. این امر آن را برای استفاده در طیف گسترده ای از محصولات غذایی مناسب می کند.
• حلالیت در آب : زانتان گام به راحتی در آب حل می شود. این امر آن را برای استفاده در محصولات غذایی آسان می کند.
• ایمن بودن : زانتان گام توسط FDA به عنوان یک ماده افزودنی غذایی ایمن تأیید شده است.
• علاوه بر مزایای ذکر شده، زانتان گام دارای مزایای دیگری نیز هست. به عنوان مثال، زانتان گام می تواند به بهبود بافت و طعم محصولات غذایی کمک کند. همچنین می تواند به جلوگیری از جدا شدن مواد تشکیل دهنده محصولات غذایی کمک کند.
• زانتان گام یک ماده افزودنی غذایی چند منظوره است که می تواند در طیف گسترده ای از محصولات غذایی استفاده شود. این ماده دارای مزایای متعددی است که آن را به یک گزینه محبوب برای تولیدکنندگان مواد غذایی تبدیل کرده است.
• عامل غلظت دهنده و پایدارکننده مؤثر: گام زانتان در غلیظ کردن و پایدارسازی مواد غذایی متنوع از جمله سس‌ها، دسینگ‌ها و محصولات نانوایی بسیار مؤثر است. می‌تواند ساختار صاف و یکنواختی ایجاد کند.
• بدون گلوتن و مناسب برای گیاه‌خواران و افراد حساس به گلوتن: گام زانتان گزینه مناسبی برای کسانی است که رژیم گلوتن‌خوراکی یا گیاه‌خواران دنبال می‌کنند. می‌تواند به عنوان یک عامل پیوندگر گلوتن در وصفات استفاده شود.
• بهبود بافت و حس بخورد: این ماده بهبود می‌بخشدفند که موجب می‌شود محصولات غذایی دارای بافت مطلوب و حس بخورد دلخواه باشند. این خصوصیت در نانوایی‌پزی بدون گلوتن بسیار مهم است زیرا رسیدن به بافت درست ممکن است چالش‌برانگیز باشد.
• افزایش عمر مفید: گام زانتان می‌تواند عمر مفید برخی محصولات غذایی را به تاخیر اندازد، با جلوگیری از جدایی مواد و حفظ بافت پایدار در طول زمان.
• کارایی در دماها و محیط‌های مختلف: این ماده در دماها و محیط‌های گوناگون پایدار است، که آن را مناسب برای روش‌های مختلف پخت و فرآوری غذا می‌کند.
• افزایش امولسیون: گام زانتان می‌تواند فرآیند امولسیون را بهبود بخشیده و مطمئن می‌شود که مواد مبتنی بر روغن و آب به هم متصل می‌مانند.
• کاهش میزان شکر و چربی: در برخی وصفات، گام زانتان می‌تواند میزان مصرف شکر یا چربی را کاهش دهد، در حالی که هنوز بافت و کنسیستانسی مورد نظر حفظ می‌شود.
• کمک به پخت و پز بدون گلوتن: در پخت و پز بدون گلوتن، جایی که عدم حضور گلوتن ممکن است منجر به برخی بافت‌های خرد و فشرده شود، گام زانتان به عنوان یک ماده پیوندگر عمل کرده و ساختار و انعطاف پذیری مناسبی به مخلوط یا خمیر می‌بخشد.
• بدون حساسیت به آلرژی: این شناخته‌شده نیست که در افراد بیشتر حساسیت‌ها یا آلرژی‌های ناشی از گام زانتان ایجاد شود. به همین دلیل می‌تواند یک گزینه ایمن برای افراد با حساسیت‌ها یا آلرژی‌های معمول باشد.
• مورد استفاده در صنایع متعدد: علاوه بر صنعت غذایی، گام زانتان در صنایع دارویی، محصولات مراقبت شخصی و کاربردهای صنعتی مانند حفاری نفت نیز استفاده می‌شود.

با این حال، باید توجه داشت که همچنان باید از گام زانتان به میزان مناسب و به تعلیمات دستورات یا استانداردهای صنعتی استفاده شود تا نتایج بهینه حاصل شود. همچنین، برخی افراد ممکن است حساسیت نسبت به گام زانتان داشته باشند،

فرمول شیمیایی زانتان گام

فرمول شیمیایی زانتان گام به صورت (C35H49O29)n است. این یک پلی‌ساکارید پیچیده است که از واحدهای گلوکز، منوز و اسید گلوکورونیک به هم پیوسته شده و به یک ترتیب خاص تشکیل شده است. حرف "" n در فرمول نمایانگر تعداد متغیر از واحدهای تکراری است که می‌تواند با توجه به فرآیند تولید و کیفیت گام زانتان مورد استفاده متغیر باشد. این تغییر پذیری در وزن مولکولی یکی از دلایلی است که باعث می‌شود گام زانتان خصوصیت‌های خود را در غلیظ کنندگی و پایدارسازی نشان دهد.

زانتان گام چگونه تولید می شود؟

گام زانتان از طریق یک فرآیند جوانکاری با استفاده از نوعی باکتری به نام Xanthomonas campestris تولید می‌شود. در زیر مراحل تولید گام زانتان آمده است:

کشت باکتری Xanthomonas campestris:  فرآیند با کشت باکتری Xanthomonas campestris شروع می‌شود. این کار با ارائه محیطی مناسب برای رشد شامل مواد غذایی مانند گلوکز، سوکروز و منابع دیگر کربن همراه با نیتروژن، فسفر و عناصر کمیاب انجام می‌شود.

جوانکاری: باکتری‌های کشت شده سپس به یک جوانکار منتقل می‌شوند که حاوی محیط رشد است. فرآیند جوانکار اجازه می‌دهد باکتری‌ها به تعداد زیادی افزایش یابند و گام زانتان را به عنوان فرعی از فعالیت متابولیکی خود تولید کنند.

تولید گام زانتان: با رشد باکتری‌ها، آن‌ها یک ماده ژله‌ای و لطیف به نام گام زانتان را به محیط اطراف ترشح می‌کنند. این گام یک محلول غلیظ و دارای لطافت می‌سازد.

بهره‌برداری: پس از اتمام فرآیند جوانکار (که معمولاً چند روز طول می‌کشد)، مخلوط سپس گرم می‌شود تا باکتری‌ها را به قتل برساند و فرآیند جوانکار را متوقف کند. این همچنین به جداسازی گام زانتان از بقیه محیط جوانکار کمک می‌کند.

پالایش: سپس مخلوط تصفیه می‌شود تا هرگونه سلول‌های باکتریایی باقی‌مانده، پروتئین‌ها و آلاینده‌های دیگر حذف شوند. این ممکن است شامل فرآیندهای مرکزگرایی، فیلتراسیون و رسوب‌گیری باشد.

خشک کردن: گام زانتان تصفیه‌شده سپس خشک می‌شود تا رطوبت اضافی حذف شود و به یک پودر ریز تبدیل شود.

خرد کردن و بسته‌بندی: گام زانتان خشک شده خرد می‌شود تا اندازه ذرات مورد نظر دست‌یافت شود و سپس بسته‌بندی و توزیع می‌شود تا در صنایع مختلف استفاده شود.

مهم است که توجه شود جزئیات خاص فرآیند تولید ممکن است بسته به تولیدکننده و نوع گرید گام زانتان مورد استفاده متغیر باشد. همچنین، در طول فرآیند کنترل کیفیت اجرا می‌شود تا اطمینان حاصل شود که محصول نهایی با استانداردهای صنعتی و الزامات نظارتی هماهنگ است.

از زانتان گام برای تولید چه محصولاتی استفاده می شود ؟

گام زانتان به عنوان یک ماده افزودنی و عامل غلیظ چندکاره در تولیدات مختلف غذایی و غیرغذایی به کار می‌رود. در زیر برخی از محصولاتی که اغلب از گام زانتان در آنها استفاده می‌شود آمده است:

1. محصولات غذایی :

• سس‌ها و دسینگ‌ها: گام زانتان برای پایدارسازی و غلیظ کردن ، سس‌ها (مانند کچاپ و مایونز) و سس‌های غلیظ مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• محصولات پخت‌وپز: این ماده بهبود ساختار و بافت محصولات پخت‌وپز بدون گلوتن (مانند نان، کیک و کوکی) را فراهم می‌کند.
• محصولات لبنی: در برخی از محصولات لبنی مانند بستنی، ماست و پنیر خامه‌ای برای بهبود بافت و جلوگیری از جدا شدن استفاده می‌شود.
• نوشیدنی‌ها: گام زانتان در انواع نوشیدنی‌ها از جمله آبمیوه‌ها، اسموتی‌ها و شیک‌های پروتئینی استفاده می‌شود تا بافت را بهبود داده و جلوگیری از رسوب ذرات ممکن شود.
• محصولات بدون گلوتن: این به عنوان یکی از مؤلفه‌های کلیدی در بسیاری از محصولات بدون گلوتن (که ساختار و انعطاف پذیری خاصی نیاز دارند) به کار می‌رود.
• حس خوراک: گام زانتان به تخمیر و پایدارسازی سوپ‌ها، سس‌ها و سس‌های غلیظ کمک می‌کند.

2. محصولات آرایشی و بهداشتی :

• خمیر دندان: این در تهیه خمیرهای دندان برای ایجاد یک بافت پایدار و متجانس استفاده می‌شود.
• شامپو و بال‌شوی : برای بخشیدن غلظت و پایداری به محصولات مراقبت از مو استفاده می‌شود.
• آرایشی: برخی از محصولات آرایشی مانند کرم‌ها و لوسیون‌ها ممکن است شامل گام زانتان برای غلیظ ‌سازی و پایداری باشند.

3. دارویی :

• حلال‌ها: گام زانتان به عنوان یک ماده غلظت دهنده و پایدارکننده در داروهای مایع به کار می‌رود.
• قرص‌ها: ممکن است به عنوان یک ماده پیوندگر در فرآیند تولید قرص‌ها استفاده شود.

4. محصولات صنعتی :

• حفاری نفت: گام زانتان به عنوان یک ماده تمیز کننده و روان کننده مته حفاری به کار می‌رود.
• کاشی و سرامیک : به منظور ایجاد لعاب بر روی سطوح کاشی و سرامیک استفاده می شود.
• نظامی : برای حفظ و نگهداری مواد منفجره مایع و افزایش مقاومت در برابر حرارت خارجی

5. خوراک حیوانات :

• ممکن است در برخی از محصولات خوراک حیوانات برای بهبود بافت و پایداری استفاده شود.

6. محصولات خانگی :

• تمیزکننده‌ ها:  ممکن است در برخی از محصولات تمیزکننده برای ارائه ضخامت و بهبود بافت کلی استفاده شود.

7. کاربردهای دیگر :

• کشاورزی: گام زانتان در زراعت به عنوان یک ماده غلیظ کننده و پایدارکننده در فرآیند ترکیب مواد شیمیایی کشاورزی به کار می‌رود.

مهم است که توجه داشته باشید که استفاده‌ها و سطوح مجاز گام زانتان در این محصولات ممکن است بسته به مقررات محلی و استانداردهای صنعتی متفاوت باشد. همچنین، مصرف‌کنندگان با محدودیت‌های خاص در رژیم غذایی‌شان (مانند رژیم بدون گلوتن) ممکن است به دنبال محصولاتی باشند که از گام زانتان به عنوان یک عامل پایدارکننده استفاده می‌کنند.

مشخصات فیزیکی و شیمیایی زانتان گام

گام زانتان یک پلی‌ساکارید پیچیده با خصوصیات فیزیکی و شیمیایی منحصر به فرد است. در زیر برخی از ویژگی‌های اساسی آن آمده است:

ویژگی‌های فیزیکی:

• ظاهر: گام زانتان یک پودر رنگی سفید تا قهوه‌ای روشن است.
• حلالیت: این به سرعت در آب حل می‌شود و یک محلول بسیار ژله‌ای و پایدار می‌سازد.
• ساختار: در حالت خشک، بافت پودری دارد، اما هنگام هیدراسیون تبدیل به مایع ژله‌ای و لجنی می‌شود.
• لزوم مخلوط شدن : این امکان را دارد که به سرعت در آب سرد هیدرات شود بدون نیاز به گرما یا مخلوط کردن با شدت بالا.
• ویسکوزیته: گام زانتان حتی در غلظت‌های پایین ویسکوزیته بالایی ایجاد می‌کند. این ویژگی آن را به عنوان یک عامل ضخیم‌کننده موثر در برنامه‌های مختلف می‌سازد.
• پایداری pH:  این در یک دامنه وسیعی از مقادیر pH، معمولاً بین ۲ تا ۱۲، پایدار است.
• پایداری دما: در دماهای متنوع، از دمای یخ‌زدگی تا مایعات داغ، پایداری حفظ می‌کند.
• تأثیرات سینرژیستیک: ممکن است با دیگر هیدروکلوئیدها به صورت سینرژیستی تعامل کند و ویسکوزیته و پایداری آنها را بهبود دهد.

ویژگی‌های شیمیایی:

• فرمول شیمیایی: فرمول شیمیایی گام زانتان به صورت (C35H49O29)n است. این یک پلی‌ساکارید پیچیده است که از واحدهای گلوکز، منوز و اسید گلوکورونیک به هم پیوسته شده و به یک ترتیب خاص تشکیل شده است.
• وزن مولکولی: وزن مولکولی گام زانتان می‌تواند به وسیله فرآیند تولید و گرید محصول متفاوت باشد و بر تاثیرات ضخیم‌کننده آن تأثیر می‌گذارد.
• ترکیب مونوساکاریدها: این از واحدهای تکراری گلوکز، منوز و اسید گلوکورونیک با یک ترتیب خاص تشکیل شده است.
• میزان استاتیل و پیرووات: گام زانتان ممکن است شامل مشتقات استاتیل و پیرووات باشد که بر حلالیت، ویسکوزیته و پایداری آن تأثیر می‌گذارند.
• رفتار شیرینگ نازک کننده: گام زانتان رفتار شیرینگ-نازک کننده دارد که به این معناست که ویسکوزیته آن زیر تأثیر تنش شیرینگ کاهش می‌یابد و هنگام برداشتن تنش، ویسکوزیته دوباره به حالت قبل باز می‌گردد.
• تعامل یونی: می‌تواند با یون‌های مثبت برخورد کند و در حضور برخی یون‌ها ژل‌سازی کند.
• قابل تجزیه و تحلیل: گام زانتان قابل تجزیه و تحلیل بوده و محیط زیستی است.
• امنیت: توسط نهادهای نظارتی مانند اداره غذا و داروی ایالات متحده (FDA) و سازمان اروپایی ایمنی غذا (EFSA) به عنوان ماده ایمن برای مصرف تأیید شده است.

این ویژگی‌ها گام زانتان را به یک عامل ضخیم‌کننده، پایدارکننده و ژل‌ساز چندمنظوره در صنایع مختلف از جمله صنایع غذایی، دارویی، مراقبت شخصی و کاربردهای صنعتی می‌سازد.

استانداردهای زانتان گام :

1. کمیسیون کدکس غذا (CAC): کدکس غذا مجموعه‌ای از استانداردها، کدهای عمل، رهنمودها و سایر توصیه‌های مرتبط با مواد غذایی، تولید غذا و ایمنی غذا است. این کمیسیون به تشریفات مشترک سازمان کشاورزی و صنایع غذایی (FAO) و سازمان بهداشت جهانی (WHO) مدیریت می‌شود.
2. کدکس شیمیایی غذا (FCC): کدکس شیمیایی غذا مجموعه‌ای از استانداردهای بین‌المللی معترف به آن برای شناسایی، خلوص و کیفیت مواد غذایی است، از جمله افزودنی‌های غذایی. این کدکس توسط فارماکوپه‌ی ایالات متحده (USP) منتشر می‌شود.
3. مقررات اتحادیه اروپا (EU): اتحادیه اروپا دارای مقررات و استانداردهای خود در مورد افزودنی‌های غذایی، از جمله گام زانتان است. این استانداردها در پایگاه داده‌ی افزودنی‌های غذایی اروپا (EFSA) مشخص شده‌اند.
4. کمیته مشترک کارشناسان فنی FAO/WHO درباره افزودنی‌های غذایی (JECFA): JECFA یک کمیته علمی بین‌المللی است که به تجزیه و تحلیل ایمنی افزودنی‌های غذایی، از جمله گام زانتان، می‌پردازد و به تشریفات مشترک سازمان کشاورزی و صنایع غذایی (FAO) و سازمان بهداشت جهانی (WHO) اجرا می‌شود.
5. سازمان‌های ملی استانداردها: بسیاری از کشورها سازمان‌های ملی استانداردها دارند که استانداردها برای محصولات مختلف، از جمله افزودنی‌های غذایی، تعیین می‌کنند. به عنوان مثال، در ایالات متحده، موسسه استانداردهای ملی آمریکا (ANSI) ممکن است استانداردهایی برای گام زانتان ارائه کند.

مهم است که توجه داشته باشید که استانداردها و مقررات ممکن است در طول زمان تغییر کنند، بنابراین منطقی است که به منابع به‌روز و معتبر برای آخرین اطلاعات در مورد استانداردهای بین‌المللی برای گام زانتان مراجعه کنید. همچنین، اگر شما تولیدکننده یا کاربر گام زانتان هستید، حیاتی است که اطمینان حاصل کنید که محصول شما با استانداردها و مقررات مربوط به منطقه یا بازار خاص شما هماهنگ است